Diego Ameixeiras e Xurxo Sierra Veloso

Xurxo Sierra Veloso (Caracas 1969), vigués de corazón e zamorano de adopción, ven de gañar o Premio Risco de Creación Literario pola obra Os mércores de Fra (Sotelo Blanco), xa tiña publicados Os ollos do rei de copas (Do Cumio 1994) e Licor de abelá con xeo(Sotelo Blanco 2006).

Diego Ameixeiras (Laussanne 1976), ourensán onde os haxa, tamén ven de gañador con Tres segundos de memoria do Premio Xerais, e coma Xurxo, tamén ten publicados outros dous libros, Baixo Mínimos (Xerais 2004) e O cidadán do mes (Xerais 2006).

Outro afortunado gañador este ano é tamén Francisco Castro (Vigo 1966) coa súa novela Spam (Galaxia 2006), gañador do Premio de Blanco Amor. Castro ten publicados Amor de Cinema (1991), Play-Back (1997), A canción do náufrago (2001), Xeografías (Edicións Positivas 2001), Memorial do infortunio (2003), Xeración Perdida (2004) e Un bosque cheo de faias (2004).

Beizóns aos tres! Hoxe, Diego e Xurxo, falan con nós.

Vides os dous de gañar un premio literario, a día de hoxe en Galicia e en xeral, son necesarios os premios literarios para dar a coñecer a novos valores e acadar a posibilidade de publicar?

Diego Ameixeiras: Os premios son diñeiro, publicidade e, nalgúns casos, prestixio.

Xurxo Sierra Veloso: Das miñas tres novelas, dúas publicáronse grazas aos premios que recibiron. A primeira, "Os ollos do rei de copas", saíu do prelo polo temperamento suicida e marabilloso dun home entrañable, Carlos Blanco Yáñez, que nos deixou prematuramente. Pero é evidente que os premios axudan moito, sobre todo a autores descoñecidos que doutro xeito non terían moitas oportunidades para publicar. Ata certo punto é comprensible que un editor non queira arriscar o seu pan e o dos seus empregados publicando a novela do primeiro imberbe que se lle presente e, en cambio, que mande quentar as máquinas cada vez que entra pola porta un autor consagrado. Supoño que eu faría o mesmo.

Notades cambios na vosa vida despois destes últimos logros?

DA: Non. Todo sigue igual, afortunadamente.

XSV: Despois dun premio, hai uns escasos minutos de fama. Organízanche unha presentación nunha libraría (á que van os teus amigos máis íntimos e practicamente ninguén máis), chocas a man de alcaldes e/ou concelleiros e saes retratado nalgún xornal. Sempre hai algún parente remoto que te chama porque viu a túa foto no Faro ou na Región; mesmo é posible que te conviden a dar unha charla nun instituto perante unha moreíña de adolescentes aos que non lles interesa o máis mínimo o que lles poidas dicir. Pasadas estas fanfarras, quédache unha rara e contraditoria sensación: estás contento co que fixeches, pero sentes a obriga de facelo aínda mellor.

A solemnidade que ás veces impera ao falar da Cultura Galega, do mundo literario, a palabra "escritor", o uso mesmo do galego como exclusividade, impide de cando en vez unha normalización do que é a cultura en si. Sentídesvos parte dos escollidos ou ides algo por libre en canto ao tema se refire?

DA: Todo é moi solemne, non só a cultura galega. Xornadas, congresos, homenaxes...

XSV: A solemnidade é propia de todos os sistemas literarios, non só do galego, só que aquí temos unha característica que nos fai algo especiais: os problemas da lingua. Particularmente, non son nada optimista. Creo que o noso idioma camiña irremediablemente cara a súa desaparición, e non só pola actitude hostil dos medios de comunicación, da Igrexa ou das grandes empresas, senón porque o propio pobo galego decidiu suicidarse como tal e privarse a si mesmo do seu maior sinal de identidade. Partindo desta situación, penso que as persoas que escribimos temos a sorte e a obriga de actuar con absoluta liberdade. Non imos vender cen mil libros, así que non temos por que someternos a ningunha moda nin a ningún canon. Eu escribo como me peta e procuro pasalo ben con estas cousas, por moito que ás veces me entre unha certa melancolía. Vouno resumir dun xeito rápido e algo bruto: o galego morre, pero polo menos teñámolle un funeral bonito e cantémoslle alegres responsos.

Ter un libro impreso é difícil e satisfactorio á vez anque supoño que o obxectivo é que a obra dun chegue ao maior número de xente posible. Iniciativas como Ediciós da Rotonda poden facer eso posible, coma no caso de O home inédito de Carlos Meixide. Cal é a vosa opinión ao respecto?

DA: Foi unha boa idea de María Yáñez. A novela descargouna moita xente, non?

XSV: Lin o libro de Meixide e algún dos de Rinoceronte. Recoñezo que a luz do monitor fai dano á vista e é algo incómodo ler na pantalla. Aínda así, creo que nos temos que ir afacendo a este sistema, a menos que queiramos acabar coas árbores do planeta a base de amontoar letras sobre o papel branco.

Os dous, en estilos e obras diferentes, abordades a figura do detective, o panorama cultural en canto a música e literatura se refire, as relacións entre homes e mulleres e en certo modo, o decadente do ser humano reflexado nalgunha personaxe… e para facer máis ganas de lervos a quen non vos coñeza, podedes deixar unhas liñas dos vosos últimos libros?

DA: Escribín unha novela. Non podo falar do texto ou artellar un discurso sen caerme moi mal a min mesmo. A valoración e o asunto da hermenéutica correspóndelle ao lector. Xeración, mileuristas, desencanto... Non sei.

XSV: Creo que os meus dous últimos libros son moi diferentes, polo menos no que se refire aos aspectos formais e estruturais. "Licor de abelá con xeo" é unha noveliña aceda ma non troppo, crítica pero cordial, feita coa intención de rir un pouco á conta das seriedades do sistema literario. "Os mércores de Fra" é o retrato dun absurdo, a historia dun individuo que bota a perder a súa existencia por culpa dunha parvada. Confeso unha certa preferencia polos personaxes obsesivos, tipos que practicamente viven fóra da realidade e que dedican case todo o tempo ao seu particular mundo interior. Ah, quero salientar algo que me parece importante: por moito que me poña serio e reflexivo, non dou evitado que as situacións que narro acaben tendo unha certa comicidade. Supoño que a vida é así, solemne e ridícula ao mesmo tempo, e non hai outro xeito de contala.

Que fai os mércores Xurxo?

XSV: Nada especial. Ao saír do traballo, case sempre vou xantar cun amiguete meu, un ex-cura salmantino cultísimo e cun extraordinario sentido do humor. Despois de tomarmos café e arranxar o mundo, volvo para a casa, vexo por enésima vez o capítulo de Friends da tele, pelexo coa vasoira e loito coa fregona. Despois saio a dar un paseo e prepárome psicoloxicamente para a Champions League ou o que toque. Levo unha vida excesivamente ordenada, seino, pero que lle vou facer.

Que fai os domingos á tarde Diego?

DA: Ultimamente vou ao cine.

Moitas gracias aos dous e os mellores desexos, que xa o sabedes. Se queredes decir algo máis, escribide!

Xurxo: Pois, como diría a miña avoa, miña beizón. Agradézoche moito a invitación, mándolle un saúdo virtual a Diego Ameixeiras (paseino moi ben con "Tres segundos de memoria") e convídovos a todos a que pasedes polo meu blog, http://www.reidecopas.blogspot.com/. Apertas para todos.